Monumentenzorg
Wilt u weten of uw gebouw of woning een gemeentelijk monument of een rijksmonument is? Dit staat op de Monumenten-informatiekaart Leeuwarden. Wilt u weten hoe u uw monument onderhoudt? Dit staat uitgelegd in de ‘Uitvoeringsrichtlijnen Monumentenzorg Leeuwarden’.
Vergunning nodig?
Voer alle werkzaamheden aan rijks- en gemeentelijke monumenten uit volgens de ERM-uitvoeringsrichtlijnen in het overzicht hieronder. U vindt deze richtlijnen en meer informatie op de website van Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg. Voor sommige werkzaamheden heeft u geen vergunning nodig. Hieronder vindt u een overzicht daarvan:
| Wat gaat u doen? | Vergunningsvrij | Voorwaarden en uitleg |
|---|---|---|
| Sloop latere toevoegingen zonder monumentale waarde binnen in het pand |
|
Toevoegingen waarvan duidelijk te zien is dat ze geen monumentale waarden hebben. Vaak is er wel een sloopmelding nodig en dan ook een asbestonderzoek. |
| Funderingen |
|
Geen. |
| Betonwerk |
|
Geen. |
| Metselwerk |
|
Samenstelling specie zoals het nu is. |
| Voegwerk |
|
Geen. |
| Gevelreiniging | Gevelreiniging is niet toegestaan, behalve als het nodig is voor bijvoorbeeld het verwijderen van graffiti. | |
| Hydrofoberen | Is alleen in speciale gevallen toegestaan. | |
| Muurankers |
|
Geen. |
| Historische houtconstructies |
|
Geen. |
| Dakbeschot |
|
Het aanbrengen van dakbeschot op een onbeschoten kap is beter voor het monument. |
| Metaalconstructies |
|
Geen. |
| Schoorstenen |
|
Ook het terugplaatsen van een schoorsteen die er ooit heeft gezeten is een wijziging. |
| Kozijnen, ramen en deuren |
|
Totale vervanging valt hier niet onder. |
| Trappen |
|
Geen. |
| Dakbedekkingen |
|
Geen. |
| Lood/koper/zink |
|
Vervanging van zink in een dakgoot valt onder reparatie. |
| Beglazing |
|
Glas geplaatst met stopverf (stopverfvervanger). |
| Schilderwerk |
|
De gemeente geeft advies aan eigenaren over gebruik van oude of historisch verantwoorde kleuren. |
| Natuur- en kunststeen |
|
Geen. |
| Beschermde tuinen, parken en begraafplaatsen |
|
Geen. |
Hoe aanvragen
Vraag een vergunning aan via het Omgevingsloket.
Subsidie of financiële hulp aanvragen
Vraag misschien subsidie aan of maak gebruik van andere financiële hulp. U vindt meer informatie op de pagina Subsidie Monument.
Gemeentelijke monumentstatus
De gemeente kan een gebouw, brug, park of bijzonder hek een gemeentelijk monument noemen. Soms geldt dat voor een deel van een gebouw. Ook kan de gemeente een archeologisch terrein of een landschapselement als monument aanwijzen. Kijk voor meer informatie over archeologische terreinen en landschapselementen op de pagina Werkzaamheden in landschappelijk erfgoed.
Monumenten moeten voldoen aan eisen
Deze eisen vindt u in de
Erfgoedverordening gemeente Leeuwarden 2024-2 | Lokale wet- en regelgeving.
Eerst vindt onderzoek naar de geschiedenis en waarden plaats
Laat uw onderzoek zien dat iets waardevol en bijzonder is? Dan wijst de gemeente het officieel aan als gemeentelijk monument. U vindt de stappen hiervoor in het document Stappenplan aanwijsprocedure gemeentelijke monumenten. Meer informatie leest u in de brochure en bij de veelgestelde vragen.
Is mijn pand, object of terrein geschikt als gemeentelijk monument?
Neem contact op met de gemeente Leeuwarden of stuur een e-mail naar monumentenzorg@leeuwarden.nl.
Monument verduurzamen
Gebruik De Groene menukaart om te ontdekken wat u kunt doen, welke financiële hulp u kunt krijgt en welke regels u moet volgen.
Nieuwsbrief Monumentenzorg
Vier keer per jaar komt er een nieuwsbrief Monumentenzorg uit. Hierin staat informatie in over monumenten en archeologie. Wilt u deze nieuwsbrief ontvangen? Stuur dan een e-mail naar monumentenzorg@leeuwarden.nl.
Boren in Hout
In 2022 gebruikte het community art project De Baren de terp Nijehove, de hoogste terp onder Leeuwarden, als plek voor kunst tijdens Arcadia. Op de terp lieten kunstenaars hun werk zien en waren er optredens. Er was ook een route die bezoekers meenam langs het verleden, het heden en de toekomst. De belangrijkste vraag was: ‘Wie wonen hier en wat vinden zij belangrijk?’ Zo bracht De Baren het nu en vroeger samen.
De gemeente Leeuwarden deed het project Boren in Hout. Eigenaren van huizen op de terp lieten dendrochronoloog Paul Borghaerts hun houten delen onderzoeken. Historicus Henk Oly keek wie de huizen hadden gehad en wie er woonden. Samen lieten zij op 28, 29 en 30 juli 2022 de resultaten zien in de Waalse Kerk. Iedereen die wilde, kon komen kijken.
Op 7 december 2023 presenteerden zij het rapport Boren in Hout. Ze gaven het aan de eigenaren en anderen die erbij betrokken waren.
Vragen of hulp nodig?
Kijk eerst zelf op het Omgevingsloket. Heeft u daarna nog hulp nodig of vragen? Neem contact op met de gemeente Leeuwarden.
Kosten
In sommige gevallen moet u leges betalen voor een omgevingsvergunning voor monumenten. Deze gevallen en de kosten voor planologisch strijdig gebruik staan in de Tarieventabel Algemene Legesverordening.
De tarieven voor de beoordeling door de Welstandscommissie vindt u op de website van hûs en hiem.
Vergunning nodig?
Voer alle werkzaamheden aan rijks- en gemeentelijke monumenten uit volgens de ERM-uitvoeringsrichtlijnen in het overzicht hieronder. U vindt deze richtlijnen en meer informatie op de website van Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg. Voor sommige werkzaamheden heeft u geen vergunning nodig. Hieronder vindt u een overzicht daarvan:
| Wat gaat u doen? | Vergunningsvrij | Voorwaarden en uitleg |
|---|---|---|
| Sloop latere toevoegingen zonder monumentale waarde binnen in het pand |
|
Toevoegingen waarvan duidelijk te zien is dat ze geen monumentale waarden hebben. Vaak is er wel een sloopmelding nodig en dan ook een asbestonderzoek. |
| Funderingen |
|
Geen. |
| Betonwerk |
|
Geen. |
| Metselwerk |
|
Samenstelling specie zoals het nu is. |
| Voegwerk |
|
Geen. |
| Gevelreiniging | Gevelreiniging is niet toegestaan, behalve als het nodig is voor bijvoorbeeld het verwijderen van graffiti. | |
| Hydrofoberen | Is alleen in speciale gevallen toegestaan. | |
| Muurankers |
|
Geen. |
| Historische houtconstructies |
|
Geen. |
| Dakbeschot |
|
Het aanbrengen van dakbeschot op een onbeschoten kap is beter voor het monument. |
| Metaalconstructies |
|
Geen. |
| Schoorstenen |
|
Ook het terugplaatsen van een schoorsteen die er ooit heeft gezeten is een wijziging. |
| Kozijnen, ramen en deuren |
|
Totale vervanging valt hier niet onder. |
| Trappen |
|
Geen. |
| Dakbedekkingen |
|
Geen. |
| Lood/koper/zink |
|
Vervanging van zink in een dakgoot valt onder reparatie. |
| Beglazing |
|
Glas geplaatst met stopverf (stopverfvervanger). |
| Schilderwerk |
|
De gemeente geeft advies aan eigenaren over gebruik van oude of historisch verantwoorde kleuren. |
| Natuur- en kunststeen |
|
Geen. |
| Beschermde tuinen, parken en begraafplaatsen |
|
Geen. |
Hoe aanvragen
Vraag een vergunning aan via het Omgevingsloket.
Subsidie of financiële hulp aanvragen
Vraag misschien subsidie aan of maak gebruik van andere financiële hulp. U vindt meer informatie op de pagina Subsidie Monument.
Gemeentelijke monumentstatus
De gemeente kan een gebouw, brug, park of bijzonder hek een gemeentelijk monument noemen. Soms geldt dat voor een deel van een gebouw. Ook kan de gemeente een archeologisch terrein of een landschapselement als monument aanwijzen. Kijk voor meer informatie over archeologische terreinen en landschapselementen op de pagina Werkzaamheden in landschappelijk erfgoed.
Monumenten moeten voldoen aan eisen
Deze eisen vindt u in de
Erfgoedverordening gemeente Leeuwarden 2024-2 | Lokale wet- en regelgeving.
Eerst vindt onderzoek naar de geschiedenis en waarden plaats
Laat uw onderzoek zien dat iets waardevol en bijzonder is? Dan wijst de gemeente het officieel aan als gemeentelijk monument. U vindt de stappen hiervoor in het document Stappenplan aanwijsprocedure gemeentelijke monumenten. Meer informatie leest u in de brochure en bij de veelgestelde vragen.
Is mijn pand, object of terrein geschikt als gemeentelijk monument?
Neem contact op met de gemeente Leeuwarden of stuur een e-mail naar monumentenzorg@leeuwarden.nl.
Monument verduurzamen
Gebruik De Groene menukaart om te ontdekken wat u kunt doen, welke financiële hulp u kunt krijgt en welke regels u moet volgen.
Nieuwsbrief Monumentenzorg
Vier keer per jaar komt er een nieuwsbrief Monumentenzorg uit. Hierin staat informatie in over monumenten en archeologie. Wilt u deze nieuwsbrief ontvangen? Stuur dan een e-mail naar monumentenzorg@leeuwarden.nl.
Boren in Hout
In 2022 gebruikte het community art project De Baren de terp Nijehove, de hoogste terp onder Leeuwarden, als plek voor kunst tijdens Arcadia. Op de terp lieten kunstenaars hun werk zien en waren er optredens. Er was ook een route die bezoekers meenam langs het verleden, het heden en de toekomst. De belangrijkste vraag was: ‘Wie wonen hier en wat vinden zij belangrijk?’ Zo bracht De Baren het nu en vroeger samen.
De gemeente Leeuwarden deed het project Boren in Hout. Eigenaren van huizen op de terp lieten dendrochronoloog Paul Borghaerts hun houten delen onderzoeken. Historicus Henk Oly keek wie de huizen hadden gehad en wie er woonden. Samen lieten zij op 28, 29 en 30 juli 2022 de resultaten zien in de Waalse Kerk. Iedereen die wilde, kon komen kijken.
Op 7 december 2023 presenteerden zij het rapport Boren in Hout. Ze gaven het aan de eigenaren en anderen die erbij betrokken waren.
Vragen of hulp nodig?
Kijk eerst zelf op het Omgevingsloket. Heeft u daarna nog hulp nodig of vragen? Neem contact op met de gemeente Leeuwarden.
Kosten
In sommige gevallen moet u leges betalen voor een omgevingsvergunning voor monumenten. Deze gevallen en de kosten voor planologisch strijdig gebruik staan in de Tarieventabel Algemene Legesverordening.
De tarieven voor de beoordeling door de Welstandscommissie vindt u op de website van hûs en hiem.