Monumentenzorg
In de gemeente Leeuwarden zijn veel oude en bijzondere gebouwen. Om deze goed te beschermen kunt u niet zomaar gaan verbouwen. Hier is soms een monumentenvergunning voor nodig.
Vergunning nodig?
Wilt u weten of uw gebouw een gemeentelijk monument of een rijksmonument is? Dit staat op de Monumenten-informatiekaart van de gemeente Leeuwarden. Voor onderhoud gelden de ERM-uitvoeringsrichtlijnen. Deze richtlijnen vindt u op de website van Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg. Voor sommige werkzaamheden heeft u geen vergunning nodig. Hieronder vindt u een overzicht daarvan:
| Wat gaat u doen? | Vergunningsvrij | Voorwaarden en uitleg |
|---|---|---|
| Sloop latere toevoegingen zonder monumentale waarde binnen in het pand |
|
Toevoegingen waarvan duidelijk te zien is dat ze geen monumentale waarden hebben. Vaak is er wel een sloopmelding nodig en dan ook een asbestonderzoek. |
| Funderingen |
|
Geen. |
| Betonwerk |
|
Geen. |
| Metselwerk |
|
Samenstelling specie zoals het nu is. |
| Voegwerk |
|
Geen. |
| Gevelreiniging | Gevelreiniging is niet toegestaan, behalve als het nodig is voor bijvoorbeeld het verwijderen van graffiti. | |
| Hydrofoberen | Is alleen in speciale gevallen toegestaan. | |
| Muurankers |
|
Geen. |
| Historische houtconstructies |
|
Geen. |
| Dakbeschot |
|
Het aanbrengen van dakbeschot op een onbeschoten kap is beter voor het monument. |
| Metaalconstructies |
|
Geen. |
| Schoorstenen |
|
Ook het terugplaatsen van een schoorsteen die er ooit heeft gezeten is een wijziging. |
| Kozijnen, ramen en deuren |
|
Totale vervanging valt hier niet onder. |
| Trappen |
|
Geen. |
| Dakbedekkingen |
|
Geen. |
| Lood/koper/zink |
|
Vervanging van zink in een dakgoot valt onder reparatie. |
| Beglazing |
|
Glas geplaatst met stopverf (stopverfvervanger). |
| Schilderwerk |
|
De gemeente geeft advies aan eigenaren over gebruik van oude of historisch verantwoorde kleuren. |
| Natuur- en kunststeen |
|
Geen. |
| Beschermde tuinen, parken en begraafplaatsen |
|
Geen. |
Subsidie of financiële hulp aanvragen
Vraag subsidie aan of maak gebruik van andere financiële hulp. Meer informatie vindt u op de pagina Subsidie Monument.
Gemeentelijke monumentstatus
De gemeente kan een gebouw, brug, park of bijzonder hek een gemeentelijk monument noemen. Soms geldt dat voor een deel van een gebouw. Ook kan de gemeente een archeologisch terrein of een landschapselement als monument aanwijzen. Meer informatie over archeologische terreinen en landschapselementen op de pagina Werkzaamheden in landschappelijk erfgoed.
Eerst vindt onderzoek naar de geschiedenis en waarden plaats
Laat uw onderzoek zien dat iets waardevol en bijzonder is? Dan wijst de gemeente het officieel aan als gemeentelijk monument. U vindt de stappen in het document Stappenplan aanwijsprocedure gemeentelijke monumenten. Meer informatie vindt u in de brochure en bij de veelgestelde vragen.
Is mijn pand, object of terrein geschikt als gemeentelijk monument?
Neem contact op met de gemeente Leeuwarden of stuur een e-mail naar monumentenzorg@leeuwarden.nl.
Overzicht gemeentelijke monumenten
In het document gemeentelijke monumenten vindt u een overzicht van alle gemeentelijke beschermde monumenten en monumenten die niet nog beschermd zijn.
Monument verduurzamen
Gebruik De Groene menukaart om te ontdekken wat u kunt doen, welke financiële hulp u kunt krijgt en welke regels u moet volgen.
Nieuwsbrief Monumentenzorg
Vier keer per jaar komt er een nieuwsbrief Monumentenzorg uit. Hierin staat informatie in over monumenten en archeologie. Wilt u deze nieuwsbrief ontvangen? Stuur dan een e-mail naar monumentenzorg@leeuwarden.nl.
Boren in Hout
In 2022 gebruikte het community art project De Baren de terp Nijehove, de hoogste terp onder Leeuwarden, als plek voor kunst tijdens Arcadia. Op de terp lieten kunstenaars hun werk zien en waren er optredens. Er was ook een route die bezoekers meenam langs het verleden, het heden en de toekomst. De belangrijkste vraag was: ‘Wie wonen hier en wat vinden zij belangrijk?’ Zo bracht De Baren het nu en vroeger samen.
Het onderzoek naar terpwoningen
De gemeente Leeuwarden deed het project Boren in Hout. Eigenaren van huizen op de terp lieten dendrochronoloog Paul Borghaerts hun houten delen onderzoeken. Historicus Henk Oly keek wie de huizen hadden gehad en wie er woonden. Samen lieten zij op 28, 29 en 30 juli 2022 de resultaten zien in de Waalse Kerk. Iedereen die wilde, kon komen kijken. Op 7 december 2023 presenteerden zij het rapport Boren in Hout. Ze gaven het aan de eigenaren en anderen die erbij betrokken waren.
Vragen of hulp nodig?
Heeft u hulp nodig of vragen? Neem dan contact op met de gemeente Leeuwarden. U kunt ook informatie vinden op het Omgevingsloket.
Kosten
Soms betaalt u leges voor een omgevingsvergunning voor monumenten. In de Tarieventabel Algemene Legesverordening staat wanneer dat is en hoeveel het kost bij planologisch strijdig gebruik. De tarieven voor de beoordeling door de Welstandscommissie vindt u op de website van hûs en hiem.
Wet- en regelgeving
De volgende regelgeving vindt u op de website Overheid.nl (lokaal):
- Uitvoeringsrichtlijnen Monumentenzorg Leeuwarden
- Huisvestingsverordening gemeente Leeuwarden
Vergunning nodig?
Wilt u weten of uw gebouw een gemeentelijk monument of een rijksmonument is? Dit staat op de Monumenten-informatiekaart van de gemeente Leeuwarden. Voor onderhoud gelden de ERM-uitvoeringsrichtlijnen. Deze richtlijnen vindt u op de website van Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg. Voor sommige werkzaamheden heeft u geen vergunning nodig. Hieronder vindt u een overzicht daarvan:
| Wat gaat u doen? | Vergunningsvrij | Voorwaarden en uitleg |
|---|---|---|
| Sloop latere toevoegingen zonder monumentale waarde binnen in het pand |
|
Toevoegingen waarvan duidelijk te zien is dat ze geen monumentale waarden hebben. Vaak is er wel een sloopmelding nodig en dan ook een asbestonderzoek. |
| Funderingen |
|
Geen. |
| Betonwerk |
|
Geen. |
| Metselwerk |
|
Samenstelling specie zoals het nu is. |
| Voegwerk |
|
Geen. |
| Gevelreiniging | Gevelreiniging is niet toegestaan, behalve als het nodig is voor bijvoorbeeld het verwijderen van graffiti. | |
| Hydrofoberen | Is alleen in speciale gevallen toegestaan. | |
| Muurankers |
|
Geen. |
| Historische houtconstructies |
|
Geen. |
| Dakbeschot |
|
Het aanbrengen van dakbeschot op een onbeschoten kap is beter voor het monument. |
| Metaalconstructies |
|
Geen. |
| Schoorstenen |
|
Ook het terugplaatsen van een schoorsteen die er ooit heeft gezeten is een wijziging. |
| Kozijnen, ramen en deuren |
|
Totale vervanging valt hier niet onder. |
| Trappen |
|
Geen. |
| Dakbedekkingen |
|
Geen. |
| Lood/koper/zink |
|
Vervanging van zink in een dakgoot valt onder reparatie. |
| Beglazing |
|
Glas geplaatst met stopverf (stopverfvervanger). |
| Schilderwerk |
|
De gemeente geeft advies aan eigenaren over gebruik van oude of historisch verantwoorde kleuren. |
| Natuur- en kunststeen |
|
Geen. |
| Beschermde tuinen, parken en begraafplaatsen |
|
Geen. |
Subsidie of financiële hulp aanvragen
Vraag subsidie aan of maak gebruik van andere financiële hulp. Meer informatie vindt u op de pagina Subsidie Monument.
Gemeentelijke monumentstatus
De gemeente kan een gebouw, brug, park of bijzonder hek een gemeentelijk monument noemen. Soms geldt dat voor een deel van een gebouw. Ook kan de gemeente een archeologisch terrein of een landschapselement als monument aanwijzen. Meer informatie over archeologische terreinen en landschapselementen op de pagina Werkzaamheden in landschappelijk erfgoed.
Eerst vindt onderzoek naar de geschiedenis en waarden plaats
Laat uw onderzoek zien dat iets waardevol en bijzonder is? Dan wijst de gemeente het officieel aan als gemeentelijk monument. U vindt de stappen in het document Stappenplan aanwijsprocedure gemeentelijke monumenten. Meer informatie vindt u in de brochure en bij de veelgestelde vragen.
Is mijn pand, object of terrein geschikt als gemeentelijk monument?
Neem contact op met de gemeente Leeuwarden of stuur een e-mail naar monumentenzorg@leeuwarden.nl.
Overzicht gemeentelijke monumenten
In het document gemeentelijke monumenten vindt u een overzicht van alle gemeentelijke beschermde monumenten en monumenten die niet nog beschermd zijn.
Monument verduurzamen
Gebruik De Groene menukaart om te ontdekken wat u kunt doen, welke financiële hulp u kunt krijgt en welke regels u moet volgen.
Nieuwsbrief Monumentenzorg
Vier keer per jaar komt er een nieuwsbrief Monumentenzorg uit. Hierin staat informatie in over monumenten en archeologie. Wilt u deze nieuwsbrief ontvangen? Stuur dan een e-mail naar monumentenzorg@leeuwarden.nl.
Boren in Hout
In 2022 gebruikte het community art project De Baren de terp Nijehove, de hoogste terp onder Leeuwarden, als plek voor kunst tijdens Arcadia. Op de terp lieten kunstenaars hun werk zien en waren er optredens. Er was ook een route die bezoekers meenam langs het verleden, het heden en de toekomst. De belangrijkste vraag was: ‘Wie wonen hier en wat vinden zij belangrijk?’ Zo bracht De Baren het nu en vroeger samen.
Het onderzoek naar terpwoningen
De gemeente Leeuwarden deed het project Boren in Hout. Eigenaren van huizen op de terp lieten dendrochronoloog Paul Borghaerts hun houten delen onderzoeken. Historicus Henk Oly keek wie de huizen hadden gehad en wie er woonden. Samen lieten zij op 28, 29 en 30 juli 2022 de resultaten zien in de Waalse Kerk. Iedereen die wilde, kon komen kijken. Op 7 december 2023 presenteerden zij het rapport Boren in Hout. Ze gaven het aan de eigenaren en anderen die erbij betrokken waren.
Vragen of hulp nodig?
Heeft u hulp nodig of vragen? Neem dan contact op met de gemeente Leeuwarden. U kunt ook informatie vinden op het Omgevingsloket.
Kosten
Soms betaalt u leges voor een omgevingsvergunning voor monumenten. In de Tarieventabel Algemene Legesverordening staat wanneer dat is en hoeveel het kost bij planologisch strijdig gebruik. De tarieven voor de beoordeling door de Welstandscommissie vindt u op de website van hûs en hiem.
Wet- en regelgeving
De volgende regelgeving vindt u op de website Overheid.nl (lokaal):
- Uitvoeringsrichtlijnen Monumentenzorg Leeuwarden
- Huisvestingsverordening gemeente Leeuwarden